کالاهایی که شما مالک آن‌ها می‌شوید از نظر روانشناختی بخشی از وجود و شخصیتتان نمی‌شوند؛ اما تجارب تفریحی و غیرمادی معمولاً تبدیل به بخشی از وجودتان می‌شوند؛ زیرا خاطرات شما را می‌سازند.
خرید کالاهای مختلف هیچ‌وقت کاملاً راضی‌کننده نیست
در فروشگاه‌ها پیدا کردن کالاهایی که به آن‌ها علاقه‌مند هستید، معمولاً کار راحتی است. شما می‌توانید به‌راحتی در فروشگاه قدم بزنید و هرچه را دوست دارید از روی قفسه‌ها بردارید؛ اما زمانی که پای پرداخت پول به میان می‌آید، موضوع کمی متفاوت و پیچیده می‌شود؛ زیرا شما برای مدیریت مالی خود مجبور هستید در انتخاب‌هایتان دقت کنید. بنابراین مجبور می‌شوید از بین تمام چیزهایی که به خریدشان علاقه دارید فقط تعداد مشخصی را انتخاب کنید و قید بقیۀ اجناس را بزنید.
مشکل دقیقاً از همین جا شروع می‌شود. از همین جا که ذهن شما برای انتخاب شروع به مقایسه می‌کند و در نهایت پس از انتخاب هم ممکن است هنوز ذهنتان درگیر این موضوع باشد که آیا انتخاب درستی کردهاید یا خیر.
حالا هرچه تنوع کالایی که خریده‌اید بالاتر باشد، درگیری ذهنی و احساس نارضایتی شما هم بیشتر خواهد بود. به طور مثال، برای خرید یک مانتو در یک فروشگاه که پر از مانتوهای متنوع است ممکن است دچار همین سردرگمی در انتخاب شوید؛ زیرا سلیقه و علاقۀ شما چندین مانتو را می‌پسندد؛ اما جیب شما فقط از پس خرید یک مانتو بر می‌آید. در این شرایط انتخاب کردن برایتان سخت می‌شود. من دوستی داشتم که در شرایط مشابه تصمیم گرفت به کلی قید خریدن مانتو را بزند؛ زیرا مقایسۀ مانتوها با هم باعث می‌شد نتواند بین علاقه‌مندی‌هایش انتخاب درستی کند.
اما نوع دیگری از خرید کردن نیز وجود دارد که معمولاً لذت‌بخش‌تر است و این درگیری ذهنی و نارضایتی را به دنبال ندارد و آن خریدن «تجربه» است. ممکن است از خودتان بپرسید خریدن تجربه یعنی چه؟ صبور باشید. ما این موضوع را به‌طور کامل برایتان شرح خواهیم داد.
خرید تجربه لذت‌بخش‌ترین و راضی‌کننده‌ترین نوع خرید است
فرض کنید به یک سفر تفریحی رفته‌اید. در آنجا از بین تفریحات مختلف تعدادی را انتخاب می‌کنید. مثلاً یک غذای جدید می‌خورید، در یک استخر شنا می‌کنید، از یک موزه و یک بنای باستانی دیدن می‌کنید و به این ترتیب پول شما بابت کسب این تجربیات لذت‌بخش خرج می‌شود. درواقع شما با پولتان سفر کردهاید و تجربیاتی خریده‌اید که برایتان لذت‌بخش بوده و تبدیل به بخشی از خاطراتتان شده است.
مقاله‌ای در مجلهٔ شخصیت و روانشناسی اجتماعی در ژانویه ۲۰۱۰ منتشر شد که دقیقاً به بررسی همین موضوع می‌پرداخت. در این مقاله تفاوت‌های افراد در انتخاب‌هایشان در هنگام خرید کالاهای مادی (چیزهایی مانند اسباب‌بازی، لوازم الکترونیکی، جواهرات) و انتخاب‌هایشان در هنگام خرید کالاهای تجربی (مثل سفر یا بازدید از یک پارک تفریحی) بررسی شد و نتیجه نشان داد برای افراد انتخاب محصولات مادی سخت‌تر از محصولات تجربی است.
به این معنا که شما بین انتخاب یک پارک محلی یا یک پارک آبی برای تفریح معمولاً به‌دور از هرگونه چالش جدی‌ای، تصمیم می‌گیرید و چون محتوای هر دو موضوع لذت‌بخش است و با خاطراتی که برای خودتان می‌سازید، معمولاً احساس رضایت بیشتری می‌کنید؛ اما درمورد خریدن کالاها معمولاً درانتخاب محصولات مادی، مردد هستید و در نهایت نیز ممکن است چندان از انتخاب خودتان احساس رضایت نکنید. اما چرا این طور است؟
توضیح محققان در این باره جالب به نظر می‌رسد. آن‌ها معتقدند زمانی که افراد در حال انتخاب محصولات مادی هستند معمولاً وقت بیشتری را برای مقایسه کردن گزینه‌ها صرف می‌کنند؛ اما درمورد انتخاب‌های تجربی عموماً در لحظه و با سرعت بیشتری تصمیم می‌گیرند و وسواس کمتری هم نشان می‌دهند؛ زیرا موقعیت‌های تجربی محدودترند و افراد معمولاً درمورد تفریحات خود زیاد به مقایسه دست نمی‌زنند و وقت‌گذرانی همراه با لذت و ساختن خاطرات خوش برایشان مهم‌تر است.
تفاوت‌های خرید تجربه و خرید کالا
نکتۀ مهم دیگر این است که محصولات مادی فقط تبدیل به دارایی افراد می‌شوند. حتی یک خرید گران و مهم صرفاً چیزی است که به‌مرور زمان یا فرسوده می‌شود یا می‌شکند یا با چیزهای جدیدتر و (معمولاً) بهتر جایگزین می‌شود.
در واقع، باید گفت کالاهایی که شما مالک آن‌ها می‌شوید از نظر روانشناختی بخشی از وجود و شخصیتتان نمی‌شوند؛ اما تجارب تفریحی و غیر مادی معمولاً تبدیل به بخشی از وجودتان می‌شوند؛ زیرا خاطرات شما را می‌سازند که در نهایت بخش مرکزی وجودتان را تشکیل می‌دهد. حتی تجربیات ناگوار اغلب به داستان‌هایی تبدیل می‌شوند که تعریف می‌کنید و از همان طریق آن‌ها ارزش پیدا می‌کنند. شما تجربه‌هایتان را به راحتیِ وسایل خود رها نمی‌کنید.
نهایتاً همانطور که در مقاله خاطرنشان می‌شود، مهم است که به یاد داشته باشید: بسیاری از چیزهایی که می‌خرید، ممکن است هر دو جنبهٔ مادی و تجربی را دارا باشند. برای مثال، یک خودروی جدید می‌تواند یک کالای مادی حساب شود؛ چون ویژگی‌های ظاهری‌ای مانند طراحی، کنترل، و قدرت موتور دارد که می‌توان با سایر خودروها مقایسه کرد. در عین حال می‌توان آن را به‌عنوان یک کالای غیرمادی نیز در نظر گرفت. شما می‌توانید لذت‌بخش بودن رانندگی با خودرو و سفرهایی را که با آن می‌روید، به خاطره تبدیل کنید.
در پایان، شما در صورتی که هدفتان را در زندگی کسب تجربیات تلقی کنید از انتخاب‌هایتان راضی خواهید بود، نه وقتی که فقط وسایل مختلف را انبار می‌کنید. وسایلتان می‌روند و می‌آیند؛ اما تجربه‌هایتان، شما را به آن کسی که هستید تبدیل می‌کند.
