کودکان می‌توانند سه سنگ‌بنای مهم پیرامون «ظرفیت درک مالی» را به دست آورند؛ این موارد کمک شایانی در گرداندن امور مالی‌شان در بازار کار، در بزرگسالی به آن‌ها خواهد کرد. برای این منظور می‌بایست سه سنگ‌بنای اصلی را پایه‌گذاری کرد:
۱) فعالیت‌های عملی
۲) عادات و روتین‌های مالی
۳) دانش مالی و مهارت‌های تصمیم‌گیری
تعاریف
در ادامه، سنگ‌بناهای قابلیت مالی را توضیح داده، و به شما می‌گوییم که هر یک چه مواردی را در زمان بزرگسالی فرزندانتان پشتیبانی می‌کنند؛ همچنین مثال‌هایی را برای چگونگی تاثیر آن‌ها در تصمیمات مهمی که اکثر بزرگسالان نیاز به اتخاذ آن دارند، ارائه خواهیم داد.
۱) فعالیت‌های عملی
یعنی آموزش خویشتن‌داری، حافظه کارآمد، و حل مشکلات. این سنگ‌بنا به کودک کمک می‌کند تا آمادگی مواجهه با تمایلات و وسوسه‌های مالی در آینده، و همچنین استقامت، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری، و انعطاف‌پذیری شخصیت خود در زمان بزرگسالی را داشته باشند. برای مثال این سنگ‌بنا آن‌ها را در پس‌انداز، هدف‌گذاری‌های مالی، پرورش و اجرای بودجه در آینده یاری خواهد رساند.
نمونه‌هایی از فعالیت‌های عملی
اگر اعمال ریاضی برای شما ساده‌اند، می‌توانید به خردسال خود نشان دهید که چطور در حین خرید، هزینه مایحتاج خانه را تخمین می‌زنید؛ یا چطور ۱۰ درصد تخفیف در محصولی را که به حراج گذاشته شده است، حساب می‌کنید.
شما همچنین می‌توانید:
• اهمیت صبوری را به کودکان خود نشان دهید؛ تا بفهمند که انتظار در صف خرید در فروشگاه یا شهربازی، در نهایت نتیجه رضایت‌بخشی را مبنی بر کسب خواسته‌شان خواهد داشت.
• با فرزندانتان، بازی‌هایی را که نیازمند تفکر است، انجام دهید؛ مانند شطرنج.
• کودکانتان را به ادامه تمرین در ورزش، بازی، یا نواختن ساز تشویق کنید؛ تا سبب پرورش استقامت آن‌ها بگردد.
• از فعالیت‌ها و مکالمات پیشنهادی ما در مقالات پیشین استفاده کنید.
۲) عادات و روتین‌های مالی
یعنی آموزش عادات مالی سالم، و آگاه کردن آن‌ها از کلک‌های مالی. این سنگ‌بنا کودکان را برای مواجهه با تصمیمات دشوار زندگی مالی روزانه و تنظیم یک برنامه روزمره کارآمد پیرامون مدیریت مالی در آینده یاری خواهد کرد. برای مثال تنظیم یک برنامه مشخص جهت پرداخت سر موعد قبوض.
نمونه‌هایی از عادات و روتین‌های مالی
اگر به صورت منظم برای اولویت هزینه‌‌های خود بودجه‌بندی می‌کنید، می‌توانید به کودک خود در این مقطع سنی نشان دهید که چطور بودجه‌تان را تنظیم کرده، و به ردیابی ورودی و خروجی‌های پول‌تان می‌پردازید.
شما همچنین می‌توانید:
- به کودکانتان نشان دهید که چطور در هنگام خرید محصولی خاص، در مکان‌های مختلف به دنبال قیمت آن می‌گردید؛ با این روش می‌توانید عادت «خرید مقایسه‌ای» را در آن‌ها بپرورانید.
- به آن‌ها اجازه دهید تا با قواعد و رسوم شخصی‌تان در مورد پول آشنا شوند؛ برای مثال عقایدی مانند پرداخت پول نقد به چیزهایی که زیر ۲۰ هزار تومانند، یا صبر به اندازه یک روز برای خرید خواسته‌تان، به جای خرید آنی آن.
- به تبلیغات‌های پیرامون خود اشاره کنید؛ سپس از کودک بپرسید که این تبلیغات سعی بر فروش چه چیزهای داشته، و چطور مشتری را هدف خود قرار می‌دهند.
۳) دانش مالی و مهارت‌های تصمیم‌گیری
یعنی آموزش و ارتقای سطح دانستنی‌های مالی، و کسب مهارت‌های تحقیقی و تحلیلی کودکان. این سنگ‌بنا آن‌ها را برای مواجهه با استراتژی‌های مهم در تصمیم‌گیری‌های مالی حساب‌شده‌ای مانند برنامه‌ریزی مالی، تحقیقات، و «تصمیمات انگیزشی» مالی یاری در زمان بزرگسالی یاری خواهد کرد. برای مثال خبره شدن در «خرید مقایسه‌ای».
نمونه‌هایی از از دانش مالی و مهارت‌های تصمیم‌گیری
اگر عمل سرمایه‌گذاری بخش مهمی از زندگی مالی‌تان است، می‌توانید در مورد مقایسه انواع سرمایه‌گذاری‌ها و قدرت سود مرکب توضیح بدهید.
شما همچنین می‌توانید:
- در مورد زندگی شغلی خود و این‌که چطور آماده انجام کارتان می‌شوید، با آن‌ها صحبت کنید. در مورد نحوه عملکرد موجودی حساب‌تان، کارهای خانه، و دیگر وظایف‌تان نیز بحث کنید.
- به نوجوان‌تان نشان دهید که چطور به مدیریت پرداخت بدهی‌ها و وام‌های خود می‌پردازید؛ تا آن‌ها بفهمند که روند پرداخت وام‌ها به چه صورتند، چه هزینه‌هایی را در بر دارند، و چه نقشی در زندگی مالی آن‌ها ایفا می‌کند.
- به آن‌ها نشان دهید که چطور از اطلاعات شخصی خود در برابر خطرهای موجود در فضای مجازی محافظت می‌کنید، و چطور در مقابل کلاهبرداران دیجیتالی سپر می‌شوید.
با در نظر گرفتن این سه بخش، می‌توانید به نکات قوت و آموزش‌های قابل ارائه توسط خودتان پی ببرید. مطمئنا پس از خواندن این مطلب، متوجه خواهید شد. فعالیت‌هایی هست که در آن‌ها توانمند هستید و می‌توانید آن‌ها را به کودکانتان آموزش دهید. جالب است بدانید، حتی اگر اقدامی در جهت آموزش آموزش مالی به کودکتان برندارید، آن‌ها با مشاهده رفتارتان(چه رفتارهای درست و چه رفتارهای نادرست)، ناآگاهانه از شما الگو خواهند گرفت، اما آگاهانه بودن فرآیند آموزش، اثر بخش بودن آن را دوچندان می‌کند.
پیشنهاد مطالعه: روش‌های سرمایه‌گذاری کودکان
استراتژی‌های آموزش مالی و گروه‌های سنی
این سه سنگ‌بنا به سه گروه کلی تقسیم می‌شوند: خردسالی (۳ تا ۵ سال)، دوران دبستان (۶ تا ۱۲ سال)، و در نهایت سال‌های نوجوانی و اوایل جوانی (۱۳ تا ۲۱ سال). هر گروه نیازمند استراتژی خاص خود است.
استراتژی خردسالی: فعالیت‌های عملی
فعالیت‌های عملی در زمان خردسالی مهم‌ترین سنگ‌بنا در تربیت آن‌ها است؛ زیرا بنیان مهمی را برای توانمندی‌های رشد ذهنی، مهارت‌ها و اخلاقیات آن‌ها در آینده مهیا می‌سازد و توانمندی در مقابل وسوسه‌ها و خواسته‌های مالی آینده، استقامت، و برنامه‌ریزی را در وجود آن‌ها تقویت می‌کند. خردسالان زمانی از این توانمندی‌ها بهترین بهره را می‌برند که بتوانند اهداف مالی تنظیم کنند، و به پرورش و اجرای بودجه در زمان بزرگسالی بپردازند.
والدین می‌توانند فضایی را فراهم آورند که روند پرورش فعالیت‌های عملی کودک را تقویت کند. تهیه کارتون‌ها و برنامه کودک‌های مرتبط و یا انجام بازی های مالی در این زمینه می‌تواند موثر باشد. برای مثال، یک تحقیق نشان داده است خردسالانی که برنامه «هیولای کلوچه» را تماشا کرده‌اند، از رفتار عجولانه او در مقابل خوراکی اجتناب کرده، و نسبت به کودکانی که این پویانمایی را ندیده‌اند، به اندازه ۴ دقیقه توانایی صبر بیش‌تری نسبت به دریافت خوراکی داشته‌اند.
پیشنهاد مطالعه: ۹ بازی مالی برای کودکان
استراتژی دوران دبستان: اجتماعی شدن امور مالی
در طول دوران دبستان، کودکان شروع به پرورش عادات و روتین‌های مالی خود می‌کنند؛ که اصولا از مشاهدات رفتار والدین و هم‌سن و سالان خود نشأت می‌گیرد. در واقع اهمیت دارد که والدین و دیگر سرپرستان به صورت فعال به شکل‌دهی روند اجتماعی شدن امور مالی کودکان بپردازند.
«اجتماعی شدن امور مالی» یک فرایند ادامه‌دار است که به پرورش اخلاقیات، عادات و روتین‌هایی که رفتار مالی کودک را شکل می‌دهند، مربوط می‌شود. والدین نقش محوری را در پشتیبانی از اجتماعی شدن امور مالی کودکان ایفا می‌کنند؛ زیرا قادرند تا از خود رفتار و عقاید مالی سالم نشان دهند، و به صورت روزانه در مورد تصمیمات مالی صحبت کنند. همچنین بهتر است تا کارشناسان و خبرگان این امر نیز به کمک والدین بیایند تا آن‌ها بتوانند نقش خود را در اجتماعی شدن مالی کودکانشان بهتر ایفا کنند.
در این مقطع، کودکان شروع به درک این موضوع می‌کنند که چه چیزهایی در مورد خرج، پس‌انداز، و دیگر امور مالی «عادی» یا «مناسب» تلقی می‌شوند و عادات و روتین‌های مالی آن‌ها به تصمیمات دشواری که قرار است در آینده اتخاذ کنند، شکل می‌دهد.
پیشنهاد مطالعه: چرا به کودکان پول نقد بدهیم؟ (اجتماعی شدن مالی کودکان)
استراتژی نوجوانی: فرصت کسب تجربه و آموزش و آموزش مهارت‌های تحقیقاتی
فرصت کسب تجربه و آموزش
در طی دوران نوجوانی، فرزندان شروع به کسب تجارب مستقیم‌تری با جهان مالی خواهند داشت (برای مثال، یافتن اولین شغل، یا پرداخت هزینه تلفن همراه). بنابراین نیاز است که دانش مالی و مهارت‌های تصمیم‌گیری اکتسابی خود را ارتقا دهند. در این مقطع، والدین، کارشناسان مالی یا دیگر برنامه‌های آموزشی می‌بایست به نوجوانان در پرورش مهارت‌های دانش مالی، نحوه تحقیق و دسته‌بندی اطلاعات مختلف کمک کنند.
فعالیت‌های به هم پیوسته‌ای که مهارت‌های تصمیم‌گیری مالی (سومین سنگ‌بنا) را تحکیم کند، می‌تواند کمک کودکان و نوجوانان در ساخت اعتماد‌به‌نفس‌شان در توانایی انجام موفقیت‌آمیز و کارآمد وظایف خود در جهان حقیقی باشد.
تحقیقات نشان داده‌اند که فرصت‌های مفید آموزش تجربی امور مالی:
- از تصمیم‌گیری مستقلانه همراه با ارائه راهنمایی‌های مناسب و فرصت برای بازتاب آن، پشتیبانی می‌کند.
- می‌تواند سبب آن شود تا از لحظات آموزشی نهایت استفاده را ببرید (فرصت‌هایی که صرف توضیح اطلاعات، عقاید روتین‌ها، رفتار‌ها یا مهارت‌های جدید در وجود آن‌ها می‌شوند).
- فرصت‌های را برای کودکان ترتیب می‌بیند تا به تکرار تمرینات اصولی که یاد گرفته‌اند، بپردازند.
- دو مفهوم برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری را با یک‌دیگر ادغام می‌کند.
آموزش مهارت‌های تحقیقاتی
بر طبق مطالعات به دست آمده، مهم است که بدانیم چطور به صورت هدفمند در مورد امور مالی تحقیق کنیم، و به تحلیل گزینه‌های پیش رو بپردازیم؛ و سپس بدانیم که چطور تصمیمات مالی‌مان را با توجه به یافته‌های خود اتخاذ کنیم. مهم‌ترین تصمیمات مالی که بزرگسالان درگیر آنند (مانند پرداخت شهریه دانشگاه، خرید خانه، و برنامه‌ریزی برای بازنشستگی)، نیازمند جمع‌آوری اطلاعات به وسیله تحقیق، استفاده از آن اطلاعات در تعاملات تجاری، و عمل به اطلاعات کسب‌شده با روشی است که اهداف زندگی‌شان را سامان بدهد.
کمک به نوجوانان در بهبود مهارت‌های تحقیقاتی‌شان یعنی:
- تجهیز آن‌ها با دانش و مهارت‌هایی که برای یافتن و ارزیابی اطلاعات مربوط به امور مالی مورد نیازشان.
- کمک به آن‌ها در پرورش مهارت «تخمین ذهنی» که بتوانند موقعیت‌هایی را که می‌بایست به دنبال اطلاعات بیشتر باشند (برای مثال، مطالعه و تحقیق می‌تواند نوجوانان را پیش از خرید یک محصول گران، تشویق به بررسی بودجه خود و خرید مقایسه‌ای کند)، به خوبی تشخیص دهند.
با تمرین و پرداختن به این مسائل، کودک خود را برای مواجهه با مسائل مالی پیچیده و دشوار در آینده مهیا و توانمند می‌کنید. هرچه بیشتر وقت بگذارید و با آن‌ها تمرین کنید، نتیجه بهتری نیز به دست خواهید آورد. می‌توانید با مشاوره و استفاده از تجربیات سایر والدین، زمینه‌های مهم و مختلفی از دانش مالی را در کودکانتان ایجاد کنید.
پیشنهاد مطالعه: چطور عادات مالی خوب را به کودکان بیاموزیم؟
