جیم بروان، مشاور مالی، و موسس شرکت جیم براون اینوستینگ، به مدت ۳۰ سال در زمینه امور مالی تجربه دارد. در این مقاله، از زبان او بازگو می‌کنیم که چطور تجربیات و مفاهیمی را که خود در طی فعالیتش آموخته از طریق بازی و تمرین، به فرزندانش انتقال می‌دهد:
«چطور به کودکانم در مورد پول آموزش بدهم؟» این سوالی است که افراد بسیاری از من می‌پرسند، و شاید شما نیز چیزی شبیه به این سوال را در گوگل جست‌وجو کرده باشید. من در ۳۰ سال تجربه حرفه‌ای‌ام، به عنوان ممیز حسابداری، سرمایه‌گذار، مأمور مالیات و مشاور مالی فعال بودم، و تاثیرات سواد‌آموزی مالی را بر روی بسیاری از بزرگسالان به وضوح مشاهده کرده‌ام.
آموزش پیرامون پول به کودکان نباید صرفا یک موضوع پیچیده قلمداد شود. شما یا برای اجرای آن وقت گذاشته و تلاش می‌کنید، یا هیچ. اگر قصد دارید تا در این زمینه تلاش کنید، بهتر است که از همین حالا دست به کار شوید. بر طبق مطالعات دانشکده کمبریج، کودکان از سن سه سالگی آمادگی درک اصول ابتدایی پول را دارند؛ و از سن هفت سالگی نیز عادات مالی‌شان شروع به شکل‌گیری می‌کند.
نحوه آموزش ما به فرزندان‌مان در مورد پول
من و همسرم صاحب دو فرزند زیر ۱۴ سال هستیم. مانند اغلب والدین، ما نیز نمی‌خواهیم که آن‌ها در بزرگسالی از اضطراب مالی رنج ببرند. همچنین نمی‌خواهیم که آن‌ها گرفتار قرض و بدهی شده، و به پس‌انداز بازنشستگی ما تجاوز کنند.
ما همانطور که قصد داریم تا فرزندان‌مان اهمیت «حقیقت‌گویی» و یا گفتن کلماتی مانند «متشکرم» و «لطفا» را درک کنند، همچنین می‌خواهیم که اهمیت پول را نیز بفهمند. ما به دنبال آنیم تا آن‌ها ارزش واقعی پول را یاد بگیرند و بفهمند که چرا پول برای ما اهمیت دارد. همچنین تمرین عادات هوشمندانه‌ای که آن‌ها را به سوی موفقیت سوق می‌دهد، نیز برای ما دارای اهمیت است. به همین منظور ما از شش روش ساده و مفرح بهره می‌بریم:
۱) ما با کودکان‌مان «برویم خرید» بازی می‌کنیم
من فهمیده‌ام که کودکانم با روش‌های آموزشی تجربی و بازی‌گونه بهتر با روند یادگیری ارتباط برقرار می‌کنند. «برویم خرید» بازی مفرحی بود که ما در دوران پیش‌دبستانی با آن‌ها انجام می‌دادیم.
برای شروع، ما یک سوپرمارکت کوچک را در اتاق پذیرایی‌مان بنا کردیم؛ سوپرمارکتی که در آن صندوق پرداخت، و یک مجموعه اسباب‌بازی به عنوان میوه و سبزی‌فروشی وجود داشت. صندوق‌مان را طوری طراحی کرده بودیم که کشو داشته باشد، تا پول‌های تقلبی‌مان را در آن قرار دهیم.
پس از آن‌که من و همسرم اجناس را قیمت‌گذاری می‌کردیم، به یکی از فرزندان‌مان نقش خریدار را می‌سپردیم و به دیگری نقش فروشنده را. ما در تمام طول بازی بالای سرشان بوده، روند بازی را تسهیل کرده، و سوالات آن‌ها را پاسخ می‌دادیم. اما در نهایت، آن‌ها به قدر کافی برای انجام بازی بدون کمک ما، تبحر پیدا کردند.
شبیه‌سازی تجربه خرید، مهارت‌های ریاضی و بودجه‌بندی کودکان را تقویت می‌کند. همچنین به آن‌ها یاد می‌دهد تا در مکالمه پیرامون پول با دیگران راحت‌تر باشند.
پیشنهاد مطالعه: چگونه کودک را به خریداری زرنگ تبدیل کنیم؟ (بخش اول)
۲) ما با آن‌ها «قیمتش چند است؟» بازی کردیم
«قمیتش چند است؟» بازی‌ای است که ما هم‌چنان آن را انجام می‌دهیم. ما بر سر میز شام در مورد قیمت محصولات دلخواه‌مان و با پاسخ‌های چندگانه پیرامون قیمت تقریبی آن صحبت می‌کنیم. برای مثال:
• قیمت این بطری آب: ۵۰۰ تومان؟ ۱۵۰۰ تومان؟ یا ۵ هزار تومان؟
• قیمت بلیت سینما: ۴ هزار تومان؟ ۱۰ هزار تومان؟ یا ۴۰ هزار تومان؟
• هزینه قبض ماهیانه تلفن: ۱۲ هزار تومان؟ ۱۰۰ هزار، یا ۴۰۰ هزار تومان؟
• قیمت خودرو جدید: ۵ میلیون تومان؟ ۳۵ میلیون، یا ۵۰۰ میلیون تومان؟
بازی‌های این‌چنینی به کودکان کمک می‌کند که ارزش مادی محصولات و خدمات مختلف را متوجه شوند.
پیشنهاد مطالعه: پنج بازی پولی جذاب برای کودکان
۳) ما به فرزندان‌مان بدون قید و شرط پول نمی‌دهیم
یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که والدین انجام می‌دهند، دادن پول بدون حد و مرز به کودکان‌شان برای خرید موارد غیرضروری است.
کودکان ما از سن شش سالگی پول توجیبی هفتگی دریافت می‌کنند. ما به آن‌ها ۶ دلار در هفته پول داده، و مقدار آن را هر سال یک دلار افزایش می‌دهیم. آن‌ها می‌توانند در ازای انجام «کار خوب» در هفته، پول بیش‌تری دربیاورند؛ کارهایی مانند کمک به دیگران یا کسب نمره عالی در امتحان ریاضی‌شان.
البته هیچ قانونی مبنی بر آن‌که شما باید دقیقا جه مقداری پول توجیبی به کودکان‌تان بدهید، وجود ندارد؛ این موضوع بیش‌تر به عقاید مالی‌تان و انتظاراتی که از آن‌ها نسبت به مسئولیت‌پذیری مالی دارید، بستگی خواهد داشت.
اغلب والدین تا مدت‌ها پیامدهای منفی ناشی از اهدای پول بدون مرز به کودکان برای خرج کردن در موارد غیرضروری (خصوصا پس از آن‌که تمام پول توجیبی‌شان را خرج کرده باشند) را متوجه نمی‌شوند.
فرزندان این دسته از والدین نیز به مرور عادت تکیه بر «منابع مالی بیرونی» را در خود پرورش می‌دهند، که می‌تواند در آینده بسیار هزینه‌بر باشد؛ مانند غرق شدن در بدهی و وام‌های متعدد در بزرگسالی.
پیشنهاد مطالعه: پول توجیبی بی‌برنامه و عواقب آن + فایل صوتی
۴) ما آن‌ها را در فرایند بودجه‌بندی راهنمایی می‌کنیم
ساده‌ترین روش یاد دادن مفهوم بودجه به کودکان‌تان آن است که روند این عمل را با یک‌دیگر اجرا کنید.
برای مثال زمانی که فرزندانم به جشن تولد دوست‌شان دعوت می‌شوند، من به آن‌ها یک بودجه معقول سپرده، و به آن‌ها راهنمایی می‌کنم تا کادویی بخرند که به قیمت تعریف‌شده در بودجه‌شان بیاید. همسرم نیز ترجیح می‌دهد که این خرید را از سایت‌های فروش آنلاین انجام دهیم تا به آن‌ها نحوه مقایسه قیمت‌ها را نیز بیاموزیم.
پیشنهاد مطالعه: آموزش بودجه‌بندی به کودکان (بخش اول)
۵) ما به آن‌ها یاد می‌دهیم که چطور از پول‌شان بهره ببرند
زمانی که پس‌انداز دختر بزرگم به مقدار کافی رسید، من پول او را از قلّکش به حساب بانکی مخصوص خودش انتقال داده، و به او گفتم: «تبریک می‌گویم! از این به بعد پولت را به کار گرفته‌ای».
اگرچه شاید فرایند پرداخت سود بانکی از دید شما کاملا منطقی و ساده به نظر بیاید، اما درک این موضوع برای کودکان کمی دشوار خواهد بود. سرمایه‌گذاری و افزایش پول عموما موضوعی گنگ، اما بسیار جذاب برای فرزندان است.
به همین دلیل می‌بایست با زبان ساده به آن‌ها توضیح دهید که چطور پول داخل حساب‌شان در حال تولید پول است (درآمد ثابت) و چطور آن مقداری که به موجودی‌شان اضافه شده می‌تواند حتی پول بیش‌تری نیز بسازد (سود مرکب). این‌ها مفاهیم و مهارت‌هایی هستند که در تمام طول زندگی به دردشان خواهد خورد.
پیشنهاد مطالعه: روش‌های سرمایه‌گذاری کودکان
۶) ما فرزندان‌مان را تشویق به اعمال خیر می‌کنیم
من و همسرم روند اهدا پول به صدقات یا موسسات خیریه را به صورت منظم درآورده‌ایم. این امر سبب شکل‌گیری الگوی خوب برای کودکان‌مان شده، و آن‌ها را از رفتار خودخواهی و حرص دور نگاه می‌دارد.
هنگامی که کودکان‌مان به قدر کافی پول پس‌انداز می‌کنند، ما با یک‌دیگر لیستی از موسسات خیریه را مرور می‌کنیم، و از آن‌ها می‌خواهیم که خودشان یکی از آن‌ها را انتخاب کنند. این یک روش بسیار عالی جهت آموزش سخاوت‌مندی، مهربانی، و این‌که پول (چه هزار تومان چه ۱۰ هزار تومان) را می‌توان برای کمک به دیگران نیز استفاده کرد، خواهد بود.
با مطالعه مطالب مختلف در زمینه آموزش سواد مالی به کودکان، با اصول و ابعاد کلی این آموزش آشنا شده‌اید. برای آموزش این اصول به کودکان، شما نیز می‌توانید، روش‌های خلاقانه‌ی خود را درون خانواده اجرا کنید. هر روشی که فکر می‌کنید برای فرزندانتان، جذاب‌تر و اثربخش‌تر است. تجربیات خود را با ما در میان بگذازید.
پیشنهاد مطالعه: چگونه کودک بخشنده تربیت کنیم؟
پیشنهاد مطالعه:
